Wsparcie udzielone przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego, a także ze środków budżetu Rzeczpospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych

"POMOC POTRZEBUJĄCYM"

Fundacja Pożytku Publicznego w latach 2007-2008

realizowała w ramach Funduszy dla Organizacji Pozarządowych FOP projekt:

"SKAZANI nie STRACENI"

Projekt był realizowany w ramach Komponentu III

Równe szanse i integracja społeczna.

INFORMACJA:

KONTEKST REALIZACJI PROJEKTU

Przemiany społeczno-ekonomiczne w kraju powodujące głębokie zmiany w funkcjonowaniu gospodarki, wolnorynkowa rywalizacja podmiotów oparta na ekonomi spowodowały, że na rynku dominującą rolę zaczął odgrywać kapitał. Upadające przedsiębiorstwa, wysokie bezrobocie wywołujące zmiany w zachowaniach ludzkich spowodowały nową falę przestępczości, która nieodzownie towarzyszy tym zjawiskom. Potrzeba przeżycia, w obliczu braku pracy, gonitwa za osiąganiem jeszcze większych zysków zepchnęła wiele osób na drogę przestępstwa. Skazani za te czyny przestępcze to nie ohydni przestępcy mordercy, gwałciciele, członkowie mafii, lecz są to ludzie często zagubieni w niemocy zorganizowania się w nowych uwarunkowaniach społeczno-ekonomicznych, w potrzebie zapewnienia środków do przeżycia. Mimo świadomej skruchy, więzienna rzeczywistość nie pozwala im na spłatę długu wobec społeczeństwa poprzez odpracowanie kosztów pobytu w izolacji więziennej.

Z drugiej strony nie stwarza perspektyw na unormowanie sytuacji materialnej po opuszczeniu zakładu karnego, co pogłębia frustrację. Wysiłki czynione przez Zarząd Służb Więziennych pozwalające na zatrudnienie osób odbywających karę pozbawienia wolności w zakładach penitencjarnych o charakterze półwolnościowym stają się nie do pokonania w obliczu szalejącego bezrobocia.

Wspomaganie osób dotkniętych skutkami skazania słusznie uznawane za nieodzowny etap procesu karania jest ciągle słabym i wbrew pozorom zaledwie powierzchownie poznanym ogniwem polityki penitencjarnej. Resocjalizacja pozwala patrzeć na skazanego w kategoriach „skazany” ale nie „stracony”. Uświadamia skazanemu, że pomimo przebywania w warunkach izolacji penitencjarnej ma możliwość zmiany swojej sytuacji poprzez wolność wyboru rozwiązań, które mogą zmienić jego warunki życia podczas izolacji oraz w życiu na wolności. Uświadomienie samemu zainteresowanemu „potęgi człowieka” poprzez wskazanie „nie tylko możesz się poprawić, ale i potrafisz”, może wywołać refleksę, że warto o siebie zawalczyć. Jednym z podstawowych środków oddziaływania jest praca. Wartość pracy utrwala posiadane umiejętności, które będą mogły być wykorzystane po wyjściu z zakładu karnego. Wynika ona z możliwości, jakie dają kwalifikacje zawodowe i zatrudnienie, w sferze wypełniania ról społecznych. Na tle potrzeby rekonstrukcji więzi społecznych, zerwanych poprzez pobyt w zakładzie karnym, jest to element szczególnie ważny. Jednym  z podstawowych problemów jest potrzeba szczególnej dbałości o adekwatność przygotowania zawodowego skazanych, adekwatność ich zawodowych doświadczeń nabytych w trakcie wykonywania kary do potrzeb rzeczywistości wolnościowej.

Temu celowi ma służyć Projekt "SKAZANI nie STRACENI”.

GENEZA PROJEKTU:

U genezy naszego projektu leżały trzy problemy.

• Ograniczona możliwość powrotu do normalnego życia i zarobkowania osób skazanych poprzez sam fakt przebywania w więzieniu (wpis do rejestru skazanych), połączona z nieomal patologicznym bezrobociem środowisk z których część z tych osób się wywodzi i do których chcąc nie chcąc powraca.
• Bezczynność jako swoista „wymuszona metoda” resocjalizacji stosowana w zakładach karnych wobec niemocy zorganizowania jakiejkolwiek pracy osobom skazanym.
• Ograniczone zaufanie pracodawcy do osób skazanych jako pracowników „drugiej kategorii” nie zdolnych do podjęcia jakiejkolwiek odpowiedzialnej pracy. Odpowiadając na potrzebę zintensyfikowania działań na rzecz wyrównywania szans na rynku pracy osób dyskryminowanych lub społecznie wykluczonych (zwłaszcza kobiet), a co za tym idzie zwiększenia stopnia bezpieczeństwa publicznego, poprzez likwidowanie możliwości powrotu na drogę przestępczą osób opuszczających.

Głównym zamierzeniem Fundacji, jako realizatora projektu, była aktywizacja i preorientacja zawodowa skazanych, umożliwiająca im powrót do normalnego życia, bez uciekania się do poza prawnych metod zarobkowania. Możliwość podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych to szansa na znalezienie pracy umożliwiającej utrzymanie siebie i rodziny.

OPIS  PROJEKTU:

Projekt "SKAZANI nie STRACENI” był adresowany do kobiet odbywających karę pozbawienia wolności w systemie zakładu półotwartego.

Projekt obejmował działaniem 30 kobiet odbywających karę pozbawienia wolności w AŚ/ZK Warszawa Grochów. Był realizowany w 2 edycjach – 6 miesięcznych. Każda w dwóch etapach – 3 miesięcznych.

1 etap każdej edycjiobjął intensywne szkolenie zawodowe połączone z warsztatem prawnym dotyczącym różnych aspektów powrotu do wolności.

2 etap każdej edycjito intensywna praktyka zawodowa przygotowująca do wykonywania zawodu opiekuna społecznego.

Termin realizacji przedsięwzięcia: od 01.12.2007 do 30.11.2008 (12 miesięcy).

Każda edycja podzielona została na dwa etapy:

I etap – intensywne szkolenie przygotowujące do wykonywania zawodu opiekuna ludzi starszych, podzielony na dwa bloki tematyczne – merytoryki zawodowej (160 godzin = 80 godzin/edycję) oraz warsztatów prawnych z nauką języka obcego (146 godzin = 73 godziny/edycję) dających podstawową wiedzę o sytuacji prawnej osób opuszczających zakład karny wraz z informacją o możliwości uzyskania wsparcia. Uczestniczki w trakcie I etapu 2 dni w tygodniu na zasadzie wolontariatu wspomagały personel wykwalifikowany w zakresie praktyki technik pielęgnacyjnych. Zajęcia praktyczne dotyczyły wszystkich czynności związanych z prawidłową opieką nad pensjonariuszami, w tym także prac gospodarczych.

II etap – praca w formie wolontariatu w Domu Opiekuńczo – Pielęgnacyjnym przy ul. Kiejstuta 1, obejmował prace z zakresu sprawowania opieki w Domach Opieki Społecznej nad osobami starszymi.

Merytoryka zawodowa w każdej edycji objęła: szkolenie z zakresu: psychologii – 20 godzin; geriatrii i gerontologii – 15 godzin; ratownictwa medycznego i pielęgnacji ludzi starszych – 15 godzin; rehabilitacji – 15 godzin; zbilansowanej diety wieku starszego – 15 godzin.

Warsztaty prawne objęły szkolenie z zakresu: aktywne metody poszukiwania pracy – 15 godzin (pisania CV, listu motywacyjnego, prawidłowej autoprezentacji, kształtowania wizerunku jako potencjalnego pracownika, poruszania się po rynku pracy, wyszukiwania ofert m.in. za pośrednictwem sieci EURES);  prawne aspekty powrotu osób skazanych na rynek pracy – 8 godzin, prawo rodzinne w aspekcie unormowania sytuacji rodzinno-bytowej – 8 godzin, pomoc społeczna jako ostateczna alternatywa różnych dróg uzyskania pomocy prawnej oraz  materialnej – 6 godzin. Część z nich została zorganizowana w sali komputerowej, aby uczestniczki pod nadzorem specjalisty mogły dzięki pośrednictwu nowoczesnych technologii informacyjnych (Internetu) przekonać się o zmieniających się trendach informacyjnych, pozwalających na szybkie uzyskanie odpowiedzi ułatwiających podjęcie decyzji w wolnościowej rzeczywistości.

Szkoła językowa (niemiecki) była realizowana metodą CALLANA. Zajęcia były intensywne (84 godziny w ciągu 3 miesięcy), uczestniczki przeszły w sumie 4-5 etapów językowych, z wykorzystaniem słownictwa specjalistycznego związanego z opieką nad osobami starszymi.  Nauka języka niemieckiego i aktywnego poszukiwania pracy, stała się narzędziem umożliwiającym profesjonalne penetrowanie rynku pracy po uzyskaniu wolności, również znalezienie zatrudnienia poza granicami kraju.

REZULTATY  PROJEKTU:

Końcowym efektem szkolenia zawodowego oraz praktycznego było otrzymanie certyfikatu uprawniającego do wykonywania zawodu opiekuna ludzi starszych w domach opieki lub w domach pacjenta czyli de facto potwierdzenie uzyskania kwalifikacji do wykonywania tego zawodu. Zapotrzebowanie na świadczenie tego rodzaju usług opiekuńczych jest ogromne, a intensywne szkolenie umożliwiło beneficjentkom podjęcie zatrudnienia tuż po zakończeniu działam projektowych. Wiedza oraz praca w systemie wolontariatu w domach opieki Fundacji dało poczucie gotowości do podjęcia pracy i przywróciło wiarę we własne możliwości i kompetencje.

Wiedza oraz praca w systemie wolontariatu w domach opieki Fundacji przywróciła wiarę we własne możliwości i kompetencje i poczucie gotowości do podjęcia pracy.

Podział na dwa 6-miesięczne cykle szkoleniowe podyktowany był z jednej strony potrzebą zagwarantowania wszechstronnego pakietu wsparcia, z drugiej strony przepisami prawa więziennego. Kurs musiał być na tyle długi by umożliwiał kompleksowe poznanie specyfiki zawodu, a jednocześnie na tyle krótki by uwzględniał bardzo dużą rotację osadzonych ze względu na możliwość uzyskania przez nie przedterminowego warunkowego zwolnienia. Termin 6 miesięcy jako zamkniętego cyklu szkoleniowego wydaję się w tej sytuacji optymalnym.

Rezultaty miękkie projektu kształtujące się w sferze uczuć, ambicji, wzrastającej inteligencji pozwoliły służbom więziennym zauważyć zmianę w zachowaniu tych osób, a więzienna opinia psychologów potwierdziła trafność kształcenia i edukacji. Jednocześnie zarówno rezultaty twarde potwierdzające kompetencyjność zawodową, jak i rezultaty miękkie kształtujące osobowość zewnętrzną, stały się zasadniczym elementem decydującym w oczach przyszłych pracodawców o przydatności beneficjentek jako przyszłych pracowników. Większość z nich podjęła pracę w zawodzie albo w naszych placówkach albo dzięki rekomendacji Fundacji w placówkach o podobnym charakterze.

Projekt wskazał wielowymiarowe korzyści, jakie wynikają z umożliwienia skazanym wykonywania pracy, zdobycia nowych umiejętności zawodowych.

Korzyści te to zarówno efekty:

• ekonomiczne (w przypadku zatrudnienia odpłatnego),
• psychiczne (nauka odpowiedzialności, świadomość samowystarczalności materialnej),
• społeczne – (nauka pracy w zespole, przygotowanie do pełnienia ról społecznych).